Podologie: paramedische voetzorg

Over podologie

Podoloog

"Podoloog" is een afgeleide van het woord 'pous' wat voet betekent in het Grieks. Podologie betekent letterlijk: voetkunde. Een podoloog is dus letterlijk een voetkundige, een voetspecialist.

Kwaliteitsbescherming binnen de podologie

De titel Podoloog is in Nederland niet beschermd. Om de kwaliteit van de podoloog te bewaken, kan iemand die succesvol het diploma Podologie B heeft gehaald aan de Academie voor Podologie zich aansluiten bij Stichting LOOP.

De opleiding Podologie B is op hbo-bachelor niveau (NLQF/EQF6 niveau). Op 17 december 2008 kreeg de opleiding Podologie B al de hbo-status. Als gevolg van deze erkenning komen afgestudeerden van deze opleiding in aanmerking voor het officiële diploma van de Stichting Hoger Onderwijs Nederland. Private opleidingen – zoals de Academie voor Podologie – kunnen ook op Nederlands en Europees niveau worden ingeschaald door NCP NLQF/EQF. De Academie voor Podologie heeft op 11 februari 2021 NLQF/EQF niveau 6 inschaling verkregen en heeft hiermee aanvullend bewijs verkregen dat het niveau gelijk is aan het werk- en denkniveau van een bachelor op niveau 6. Het NCP-NLQF wordt gefinancierd door het ministerie van OCW en de Europese Commissie.

De Stichting Landelijk Overkoepelend Orgaan voor de Podologie (LOOP) is de brancheorganisatie voor de podologie. Zij behartigt onder andere de belangen van register podologen en daarmee het gezamenlijk belang van de podologiebranche. De stichting is namens de register podologen gesprekspartner voor overheid en zorgverzekeraars.

Na aansluiting bij Stichting LOOP mag men zich ‘register podoloog’ noemen. Deze titel is beschermd bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP merkenregister) en wordt alleen gevoerd door podologen die zich aansluiten bij Stichting LOOP. Aansluiten bij Stichting LOOP en voldoen aan haar kwaliteitseisen, is vaak voorwaarde voor vergoeding van voetzorg door zorgverzekeraars.

Het vakgebied register podologie

Het vakgebied richt zich op het behandelen en voorkomen van klachten ten gevolge van een verkeerde stand of functie van de voeten en/of tenen. De register podoloog richt zich niet alleen op de voet zelf, maar ook op afwijkingen aan het gehele bewegingsapparaat die voortvloeien uit voetproblemen. Hij voorkomt, herkent en behandelt voetklachten en klachten hoger in het lichaam die veroorzaakt worden door een afwijking in de voet. Daarnaast heeft hij specialistische kennis van (risico’s bij) de kindervoet in de groei en van voetzorg bij hoog-risico voeten zoals bij reuma en diabetes. De register podoloog is een paramedicus en levert zowel preventieve als curatieve voetzorg.

De rol van de register podoloog binnen de gezondheidszorg

De rol van de register podoloog binnen de gezondheidszorg, ligt in het bijzonder binnen de subdomeinen beweging, mobiliteit, biomechanica, voet en houding in relatie tot de voet. Nog specifieker raakt de rol van de register podoloog ook aan het domein van de (patho)biomechanica en de neurofysiologie van het houding-en bewegingsapparaat (skelet en spierpeesapparaat en het zenuwstelsel) in relatie tot de voet. De register podoloog speelt een rol bij de behandeling en preventie van klachten op het gebied van o.a. torsies, schuifkrachten, drukverdeling, belastbaarheid, (zenuw) beknellingen, ontstekingen, et cetera. De register podoloog herkent en behandelt klachten aan voeten en houding die te maken hebben met de stand van de voeten. Daarbij komt ook preventie van en/of hulp bij voetcomplicaties bij de ‘risicovoet’ bij o.a. diabetes, reuma, oncologie, geriatrie, kinderen.

Ook de huid behoort tot het domein van de register podoloog in relatie tot bovenstaande en het adviseren van cliënten met betrekking tot de juiste schoenkeuze. In de voet-en houdingszorg spelen verschillende professies een belangrijke rol.

Theoretisch kader voor het vak register podoloog

De beroepspraktijk van de register podoloog is gebaseerd op kennisdomeinen van de anatomie, (neuro)fysiologie, bewegingswetenschappen, (patho)biomechanica en houding in relatie tot de voet. De register podoloog handelt conform de kenmerken van evidence based practice. Evidence based practice is het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het aanwezige beste bewijsmateriaal om behandelingsbeslissingen te nemen in samenspraak met de cliënt. De besluitvorming is gebaseerd op de integratie van individuele klinische expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is. De functioneringsproblemen van de cliënt, zijn wensen, verwachtingen en leefomstandigheden zijn medebepalend voor de besluitvorming. De cliënt neemt de uiteindelijke beslissing waarbij hij door de register podoloog geïnformeerd wordt vanuit een mix van impliciete kennis (tacit knowledge) en expliciete kennis (explicit knowledge), aan de hand van de beschikbare kennisbronnen.

Voor het begrijpen, herkennen en toepassen van EBP is klinisch redeneren noodzakelijk. Klinisch redeneren omvat de mentale processen van verzamelen, wegen, prioriteren, interpreteren en structureren van de informatie door de register podoloog, waarmee deze een probleem met bewegen kritisch kan verhelderen, helpen oplossen en waarmee hij de resultaten kan evalueren. De informatie die gebruikt wordt voor het klinisch redeneren bestaat uit bronnen van biomedische, gedragswetenschappelijke of bewegingswetenschappelijke aard. Naast deze vakinhoudelijke informatie betrekt de register podoloog ook maatschappelijke en financieel-economische aspecten bij zijn afweging. Op grond van de door de cliënt genomen besluiten en diens toestemming, gaat de register podoloog al dan niet over tot klinisch handelen, waarbij hij dit handelen voortdurend afstemt met de cliënt en handelt in overeenstemming met de cliënt.

Naast zorginhoudelijke taken voert de register podoloog over het algemeen ook ondernemerstaken uit. Deze hebben veelal te maken met het opstellen en uitvoeren van beleid en het uitvoeren van commerciële en financiële taken. Een register podoloog werkt vaak als zelfstandig ondernemer, en kan zelfstandig of in loondienst aangesloten zijn bij gezondheidscentra, ziekenhuizen, fysiotherapiepraktijken of orthopedische klinieken.

Werkwijze register podoloog

Cliënten komen in aanraking met voet- en houdingszorg via een verwijzing van de huisarts, via de fysiotherapeut of andere zorgverlener of nemen zelfstandig contact op met de podologiepraktijk. Ook houden register podologen in de 0e lijn inloopspreekuren bij (sport)schoenspeciaalzaken en sportverenigingen voor voorlichting, preventief advies en vroegsignalering. Indien register podologische indicatie gewenst is, worden cliënten doorverwezen naar de register podologiepraktijk. De werkwijze van register podologen bestaat uit vijf stappen.

1. Vaststellen indicatie en hulpvraag
2. Diagnostisch onderzoek
3. Shared decision behandeldoel
4. Podologische therapie
5. Evaluerend onderzoek

De werkwijze is gebaseerd op het stepped care principe. De samenwerking in de keten loopt parallel aan de stappen.

Met voorlichting, advisering, triage, anamnese, onderzoek en diagnostiek, wordt samen met de cliënt(en eventueel huisarts, fysiotherapeut of andere zorgverleners) een zorg-en behandelplan opgesteld. De behandeling door de register podoloog kan bestaan uit mobiliserende en stabiliserende spieroefeningen, taping, siliconenorthesen, vilttechnieken en/of het aanmeten van steun-, therapie-of podoposturale (proprioceptieve) zolen, en schoenadvies al dan niet aangevuld met ondersteunende behandeltechnieken indien de behandelaar hiervoor is opgeleid (bijvoorbeeld manuele technieken). De effectiviteit van de behandeling wordt (tussentijds) samen met de cliënt(en huisarts, fysiotherapeut) geëvalueerd en leidt al dan niet tot bijsturing van het zorg- en behandelplan. Kenmerkend voor de werkwijze van register podologen is de holistische blik. Naast de behandeling van de voet wordt de totale houding meegenomen in de diagnostiek en behandeling.

Jaarcongres voor podologie

Ten slotte organiseert LOOP ieder jaar een jaarcongres waarin kennis over de voetzorg wordt uitgewisseld. Voor meer informatie over de kwaliteitsbewaking van de aangeslotenen van LOOP en initiatieven kunt u de volgende websites bezoeken:

• Academie voor Podologie (AvP)
• NCP NLQF inschaling Academie voor Podologie
• Stichting Hoger Onderwijs Nederland (SHO)
• CPION erkenning voor Academie voor Podologie
• Centrum Post Initieel Onderwijs (CPION)
• Kwaliteitsregister KABIZ
• Health Care Auditing
• Jaarcongres en Expositie voetgerelateerde bedrijven

Podoposturaal therapeut

Een podoposturale therapeut is een (para)medisch vooropgeleide houdingstherapeut. De podoposturaal therapeut heeft een post-hbo-opleiding gevolgd en is aangesloten bij Stichting LOOP. De opleiding tot podoposturaal therapeut is ondergebracht bij de Academie voor Podologie. Regelmatig worden bij- en nascholingen gevolgd om op de hoogte blijven van de meest actuele ontwikkelingen. Het accent ligt hierbij op houdingsgerelateerde klachten, waarbij de voeten als aangrijpingspunt voor de behandeling dienen.